Η καρδιά των διδαχών του Patanjali είναι το οκταπλό μονοπάτι της γιόγκα. Δεν πρόκειται για εντολές (παρόλο που μερικές φορές ακούγονται σαν εντολές), νόμοι ή αυστηροί και απαράβατοι κανόνες. Αυτές είναι οι προτροπές του Patanjali για μια καλύτερη ζωή μέσω της γιόγκα. Τα πρώτα βήματα σε αυτό το μονοπάτι αφορούν την ηθική στάση του ασκούμενου και αναφέρονται σαν Yamas (εξωτερική στάση) και Niyamas (εσωτερική στάση). Πιο αναλυτικα ο Patanjali περιγράφει τα Yamas & Niyamas ως εξής:
YAMAS: Yama είναι η κοινωνική συμπεριφορά, το πώς συμπεριφέρεστε στους άλλους και στο περιβάλλον γύρω σας. Υπάρχουν πέντε yamas – ηθικές αρχές:
- Ahimsa – Μη βία. Η λέξη ahimsa στην κυριολεξία σημαίνει να μην τραυματίσετε ή δείξετε βαρβαρότητα απέναντι σε οποιοδήποτε πλάσμα στην σκέψη ή στην πράξη. Η Ahimsa είναι παρόλα αυτά περισσότερο από απλά η έλλειψη της βίας, όπως υιοθετείται στην γιόγκα. Σημαίνει ευγένεια, φιλικότητα και στοχαστική εκτίμηση των άλλων ατόμων και πραγμάτων. Έχει επίσης να κάνει με τα καθήκοντα και τις ευθύνες μας. Η Ahimsa υπονοεί ότι σε κάθε περίσταση θα πρέπει να υιοθετούμε μια συνετή προσέγγιση και να μην κάνουμε κακό.
- Satya – Φιλαλήθεια. Η satya σημαίνει να «λες την αλήθεια», όμως το ζητούμενο δεν είναι μόνο να λέτε την αλήθεια σε όλες τις περιστάσεις, γιατί έτσι μπορεί να βλάψετε κάποιον δίχως λόγο. Πρέπει να λάβουμε υπόψη το τί λέμε, το πώς το λέμε και με ποιον τρόπο θα μπορούσε να επηρεάσει τους άλλους. Διαλέγουμε προσεκτικά τα λόγια μας ώστε να ωφελούμε παρά να βλάπτουμε με αυτά. Αν το να λέτε την αλήθεια έχει αρνητικές συνέπειες για κάποιον άλλο, τότε είναι καλύτερα να μην πείτε τίποτα. Η satya δεν θα πρέπει να έρθει ποτέ σε σύγκρουση με τις προσπάθειες μας να συμπεριφερθούμε με ahimsa. Αυτό το δίδαγμα βασίζεται στην κατανόηση ότι η ειλικρινής επικοινωνία και ενέργεια δημιουργεί το θεμέλιο λίθο για κάθε υγιή σχέση ή κοινότητα και ότι το σκόπιμο ψέμα, η υπερβολή και η αναλήθεια βλάπτει τους άλλους.
- Asteya – Μη κλοπή, εντιμότητα. Steya σημαίνει «να κλέβεις» asteya είναι το αντίθετο, δηλαδή να μην παίρνετε τίποτε που δεν σας ανήκει. Αυτό σημαίνει επίσης ότι αν κάποιος μας εμπιστεύεται με κάτι ή μας εκμυστηρεύεται κάτι, δεν τον εκμεταλλευόμαστε. Η μη-κλοπή περιλαμβάνει όχι μόνο το να μην παίρνουμε κάτι που ανήκει σε κάποιον άλλο χωρίς άδεια, αλλά επίσης το να χρησιμοποιούμε κάτι το οποίο προορίζεται για διαφορετικό σκοπό ή πέρα από τον χρόνο που μας επιτρέπει ο ιδιοκτήτης του. Η εξάσκηση της asteya υπονοεί να μην παίρνουμε κάτι το οποίο δεν μας δόθηκε ελεύθερα. Αυτό περιλαμβάνει την καλλιέργεια μια συνείδησης στο πως ζητάμε από άλλους το χρόνο τους, πώς απαιτούμε την προσοχή άλλων όπως για παράδειγμα το κέντρο της προσοχής του παιδιού σας. Ακόμα κι όταν του στερούμε την δυνατότητα να μάθει την υπευθυνότητα και την ανεξαρτησία κάνοντας κάτι μόνο του.
- Brahmacharya – Μη λαγνεία. Μην ανησυχείτε αυτή δεν είναι μια πρόσκληση για αγαμία. Πολλοί παλιοί γιόγκι ήταν παντρεμένοι και είχαν δικές τους οικογένειες. Το άτομο το οποίο εξασκεί την brahmacharya αποφεύγει τις ανούσιες σεξουαλικές επαφές και όπως το θέτει ο γνωστός δάσκαλος B.K.S. Iyengar, “βλέπει την θεότητα σε όλα.” Η brahmacharya χρησιμοποιείται κυρίως με την έννοια της εγκράτειας, ιδιαίτερα σε σχέση με την σεξουαλική δραστηριότητα. Η brahmacharya υποδηλώνει ότι θα πρέπει να δημιουργούμε σχέσεις που περιθάλπουν την κατανόησή μας για τις υψηλότατες αλήθειες. Η brahmacharya δεν υπονοεί απαραίτητα αγαμία. Για την ακρίβεια, σημαίνει υπεύθυνη συμπεριφορά προς τον στόχο μας να προχωρήσουμε μπροστά με την αλήθεια. Η εξάσκηση της brahmacharya σημαίνει να χρησιμοποιήσουμε την σεξουαλική μας ενέργεια για να αναγεννήσουμε την σύνδεση μας με τον πνευματικό μας εαυτό. Επίσης σημαίνει να μην χρησιμοποιούμε αυτή την ενέργεια με οποιοδήποτε τρόπο, που μπορεί να βλάψει τους άλλους.
- Aparigraha – Μη κτητικότητα, μη προσκόλληση. Απελευθερωθείτε από την απληστία, την κερδοσκοπία και τη συσσώρευση αγαθών. Χρειάζεστε πράγματι περισσότερα παπούτσια, ένα διαφορετικό αυτοκίνητο ή να πολυλογείτε στην συζήτηση κάθε φορά που βλέπετε τους φίλους σας; Κάντε την ζωή σας όσο πιο απλή γίνεται. Aparigraha σημαίνει να παίρνουμε μόνο ότι είναι απαραίτητο και να μην εκμεταλλευόμαστε κάποια κατάσταση ή να συμπεριφερόμαστε άπληστα. Θα πρέπει να παίρνουμε μόνο ότι αποκτήσαμε μόνοι μας κι ότι πραγματικά χρειαζόμαστε, αν πάρουμε περισσότερα στερούμε την ευκαιρία από κάποιον άλλο ή εκμεταλλευόμαστε το περιβάλλον. Ο γιόγκι νιώθει ότι η συλλογή ή συσσώρευση πραγμάτων υπονοεί μια έλλειψη πίστης στο Θείο και στον εαυτό του για να του παρέχει τα απαραίτητα στο μέλλον. Η aparigraha επίσης υπονοεί να εγκαταλείπεις την προσκόλληση σου στα πράγματα και να καλλιεργείς την κατανόηση ότι όλοι και όλα είναι παροδικά και η αλλαγή είναι οι μόνη σταθερή αξία.
NIYAMAS: Niyama είναι η εσωτερική πειθαρχία, η υπευθυνότητα, το πώς φερόμαστε στους εαυτούς μας. Υπάρχουν πέντε niyamas:
- Shauca – Αγνότητα, καθαρότητα. Η αγνότητα επιτυγχάνεται μέσω της εξάσκησης των πέντε yamas, που βοηθούν να καθαριστούν οι αρνητικές σωματικές και ψυχικές καταστάσεις της ύπαρξης. Διατηρήστε τον εαυτό σας, τον ρουχισμό σας και τον περίγυρό σας καθαρό. Τρώτε φρέσκο και υγιεινό φαγητό. Η sauca έχει μια εσωτερική και μια εξωτερική πτυχή. Η εξωτερική καθαρότητα σημαίνει απλά να διατηρούμε τον εαυτό μας και το περιβάλλον καθαρό. Η εσωτερική καθαρότητα έχει να κάνει τόσο με την υγιεινή, την ελεύθερη λειτουργία των οργάνων του σώματος μας, όσο και με τη καθαρότητα ή διαύγεια του μυαλού μας. Η άσκηση των asanas ή pranayama αποτελούν σημαντικά μέσα για την εστίαση της εσωτερικής shauca. Οι asanas τονώνουν ολόκληρο το σώμα και απομακρύνουν τις τοξίνες, ενώ η pranayama καθαρίζει τους πνεύμονές μας, οξυγονώνει το αίμα μας και εξισορροπεί το νευρικό σύστημα. Αλλά πιο σημαντικός από το φυσικό καθαρισμό του σώματος είναι ο καθαρισμός του νου από τα ενοχλητικά συναισθήματα, όπως το μίσος, το πάθος, ο θυμός, η λαγνεία, η απληστία, η αυταπάτη και η υπερηφάνεια.
- Santosa – Ικανοποίηση. Καλλιεργήστε την ικανοποίηση και ηρεμία βρίσκοντας ευτυχία στο τι έχετε και στο ποιος είστε. Αναζητήστε την ευτυχία στην κάθε στιγμή, αναλάβετε την εύθηνη για το που βρίσκεστε σήμερα και επιλέξτε να εξελιχτείτε από αυτό το σημείο. Santosa είναι η σεμνότητα και το συναίσθημα του να είμαστε ικανοποιημένοι με αυτά που έχουμε κάθε φορά. Να καλλιεργούμε την εσωτερική ηρεμία και ικανοποίηση με τον τρόπο που ζούμε την καθημερινότητα μας, να βρίσκουμε ικανοποίηση – ακόμη και αν αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες της ζωής για μια ζωή. Είναι σημαντικό να δεχτούμε ότι υπάρχει ένας σκοπός για τα πάντα που ουσιαστικά είναι μια διαδικασία ανάπτυξης, η γιόγκα το αποκαλεί κάρμα. Santosa σημαίνει να είμαστε ευχαριστημένοι με αυτά που έχουμε και όχι να είμαστε δυσαρεστημένοι με αυτά που δεν έχουμε.
- Tapas – Λιτότητα, πειθαρχία. Επιδείξτε πειθαρχία στο σώμα, στην ομιλία και στο νου. Ο σκοπός της ανάπτυξης αυτοπειθαρχίας δεν είναι να γίνετε ασκητές, αλλά να ελέγξετε και να κατευθύνετε το νου και το σώμα για να επιτύχετε υψηλότερους πνευματικούς στόχους ή σκοπούς. Κυριολεκτικά, σημαίνει να ζεστάνουμε το σώμα και με τον τρόπο αυτό, να το εξαγνίσουμε. Πίσω από την έννοια tapas βρίσκεται επίσης, η ιδέα ότι μπορούμε να κατευθύνουμε την ενέργειά μας έτσι ώστε να συμμετέχουμε με ενθουσιασμό στη ζωή και να επιτύχουμε τον τελικό στόχο που είναι η ένωση με το Θείο. Το tapas μας βοηθά να «κάψουμε» όλες τις επιθυμίες που βρίσκονται, σαν εμπόδια, στο δρόμο μας προς αυτόν τον στόχο. Μια άλλη μορφή tapas είναι να είμαστε προσεκτικοί στο τι τρώμε. Να δίνουμε προσοχή στην στάση του σώματος, να δίνουμε προσοχή στην αναπνοή – όλα αυτά είναι tapas.
- Svadhyaya – Μελέτη/Σπουδή. Μελετήστε τα αρχαία κείμενα και οποιαδήποτε βιβλία σας εμπνέουν και σας διδάσκουν. Η μόρφωση αλλάζει την άποψη ενός ατόμου για την ζωή. Sva σημαίνει «εαυτός» και adhyaya σημαίνει «έρευνα» ή «εξέταση». Οποιαδήποτε δραστηριότητα καλλιεργεί την αυτογνωσία μπορεί να θεωρηθεί svadhyaya. Σημαίνει να βρίσκουμε σκόπιμα την αυτό-επίγνωση σε όλες μας τις δραστηριότητες και προσπάθειες, ακόμα και στο σημείο που καλωσορίζουμε και αποδεχόμαστε τους περιορισμούς μας. Μας διδάσκει να επικεντρωνόμαστε, να αποφεύγουμε την διάσπαση της προσοχής από τις δυαδικότητες και να απελευθερωνόμαστε από τις ανεπιθύμητες και αυτοκαταστροφικές τάσεις.
- Isvarapranidhana – Ζώντας με την επίγνωση του Θείου. Isvarapranidhana σημαίνει «να αφήνουμε όλες μας τις πράξεις στα χέρια του Θεϊκού στοιχείου». Είναι η αναγνώριση ότι το Πνεύμα κατακλύζει τα πάντα και μέσα από την προσοχή και την συναίσθηση, μπορούμε να εναρμονίσουμε τους εαυτούς μας ως μέρος του Δημιουργού. Για την πρακτική εξάσκηση και εφαρμογή του Isvarapranidhana χρειάζεται να αφιερώνουμε κάποιο χρόνο κάθε μέρα για να αναγνωρίζουμε ότι υπάρχει πανταχού παρούσα μια δύναμη μεγαλύτερη από τον εαυτό μας, που καθοδηγεί και κατευθύνει την πορεία της ζωής μας.
