Όλοι όσοι ασχολούμαστε με τη γιόγκα θα πρέπει να γνωρίζουμε κάποια πράγματα για την Kundalini – την κοιμώμενη, λανθάνουσα ενέργεια που βρίσκεται μέσα μας, διότι αφορά όλα τα «είδη γιόγκα» (Hatha yoga, Ashtanga Vinyasa yoga, Hatha flow, κα). Θεωρητικά, το «ξύπνημα» της Kundalini θα μας οδηγήσει σε ανώτερα επίπεδα πνευματικότητας, που είναι και ο στόχος όλων των «ειδών γιόγκα». Σύμφωνα με τους Rishis (σοφούς), η Kundalini – η κοιμώμενη ενέργεια αντιπροσωπεύει την επερχόμενη συνείδηση της ανθρωπότητας. Η Kundalini – η κοιμώμενη ενέργεια είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ των κατώτερων και των ανώτερων επιπέδων συνειδητότητας του ατόμου.
Τι είναι η Kundalini
Οι πρώτες πληροφορίες σχετικά με την Kundalini προέρχονται από την Τάντρα και ουσιαστικά ήταν η εξήγηση που έδωσαν οι γιόγκι στο γιατί κάποιοι άνθρωποι είναι χαρισματικοί (γράφουν ποιήματα, τραγουδούν, συνθέτουν, ασχολούνται με το πνεύμα, είναι ηγέτες) ενώ κάποιοι άλλοι όχι. Κατέληξαν, λοιπόν, πως σε όλους τους ανθρώπους υπάρχει μία ενέργεια η οποία σε κάποιους βρίσκεται σε λανθάνουσα μορφή και κοιμάται ενώ σε άλλους είναι αφυπνισμένη. Αυτή την ενέργεια την ονόμασαν Kundalini.
Η ακριβής ημερομηνία εμφάνισης της Αγιουρβέδα δεν είναι σαφής. Πιθανολογείται ότι ξεκίνησε στην Ινδία το 6000 π.Χ. ως προφορική παράδοση. Οι πιο ξεκάθαρες ιατρικές γνώσεις εμφανίζονται αρκετά χρόνια αργότερα (ακόμα σε προφορική μορφή) κυρίως στον Rig-Veda και Atharva-Veda (τα ιερά κείμενα της Ινδίας), όπου υπάρχουν αρκετοί ύμνοι αφιερωμένοι σε θεότητες συνυφασμένες με την έννοια της θεραπείας, πολλά βότανα με θεραπευτική αξία και αρκετές ασθένειες. Οι περισσότεροι από τους Βεδικούς θεραπευτικούς στίχους εμφανίζονται στα κείμενα Atharva-Veda, όπου στηρίζονται οι περισσότερες πληροφορίες της Αγιουρβέδα. Πάνω από 100 ύμνοι είναι αφιερωμένοι στην θεραπεία ασθενειών όπως πυρετός, λέπρα, καρδιακές παθήσεις, πονοκέφαλος, ρευματισμοί, επιληψία και πολλές άλλες.
Στα σανσκριτικά, Kundal σημαίνει σπείρα ή κουλούρα γι’ αυτό και κάποιες φορές η Kundalini προσδιορίζεται σαν ‘αυτό που έχει συσπειρωθεί’, ‘κουλουριαστεί’. Από την άλλη, η λέξη Kunda σημαίνει ‘το βαθύτερο μέρος’ ή ‘κοιλότητα’ και πιθανότατα να αναφέρεται στη βαθύτερη κοιλότητα του εγκεφάλου, η οποία μοιάζει με συσπειρωμένο φίδι. Γενικά, η kundalini αναφέρεται στη Shakti – δύναμη (Shakti = δύναμη) του κάθε ανθρώπου, η οποία βρίσκεται σε αδρανή, δυνητική κατάσταση και η οποία συμβολίζεται με ένα κοιμισμένο φίδι κουλουριασμένο τρεις φορές. Με βάση τους Rishis, ό,τι συμβαίνει στην πνευματική ζωή σχετίζεται με την αφύπνιση της Kundalini. Σύμφωνα με τους Γιόγκι στόχος κάθε μορφής πνευματικής ζωής, είτε αποκαλείται σαμάντι, νιρβάνα, μόκσα, γιόγκα – ένωση, καϊβάλια – απελευθέρωση ή οτιδήποτε άλλο, είναι στην πραγματικότητα η αφύπνιση της Kundalini.
Ο συμβολισμός της Kundalini
Η Kundalini απεικονίζεται ως ένα φίδι που κοιμάται κουλουριασμένο τρεις φορές (σε μερικά κείμενα λέγεται τρεισήμισι) , το οποίο κατοικεί στο Mooladhara Chakra και όταν το φίδι ξυπνήσει, ξετυλίγεται και εκτοξεύεται μέσα από το sushumna (το κεντρικό ψυχικό κανάλι), ανοίγοντας όλα τα τσάκρα κατά την άνοδό του. Φυσικά, δεν υπάρχει κανένα πραγματικό φίδι που να κατοικεί σε κανένα από τα chakra. Η συγκεκριμένη περιγραφή αφύπνισης της Kundalini έχει αποδοθεί και καταγραφεί από τα προσωπικά βιώματα των Rishi και υιοθετήθηκε από τις πρακτικές της Hatha, Tantra και Kundalini γιόγκα. Με απλά λόγια, η αφύπνιση της Kundalini συνδέεται με την αφύπνιση του πνεύματος και συμβολίζεται – περιγράφεται με το φίδι που ξυπνάει. Το φίδι είναι ένα αρχέτυπο που έχει χρησιμοποιηθεί από τις αρχαιότερες μυστικιστικές λατρείες του κόσμου, το βρίσκουμε σε πολλές παραδόσεις και συμβολίζει τον ασυνείδητο νου. Στον ινδουισμό ο θεός Shiva απεικονίζεται ζωσμένος με φίδια στον λαιμό του, η θεά Kali συντροφεύεται από φίδια και ο θεός Vishnu αναπαύεται αιώνια σε ένα μεγάλο κουλουριασμένο φίδι. Όλες αυτές οι αναπαραστάσεις του φιδιού συμβολίζουν το ασυνείδητο στον άνθρωπο.
Τι συμβολίζει όμως το φίδι που είναι κουλουριασμένο τρεις φορές; Κάποιες από τις ερμηνείες είναι οι εξής:
- Τα τρία γράμματα του μάντρα OM (AUM)
- Τα τρία gunas – τις τρεις ποιότητες
- Τις τρεις καταστάσεις της συνείδησης (εγρήγορση, ύπνος με όνειρα, ύπνος χωρίς όνειρα)
- Τον χρόνο (παρόν, παρελθόν και μέλλον)
Η φυσιολογία της Kundalini
Θεωρητικά, η Kundalini – η κοιμώμενη ενέργεια βρίσκεται σε σπειροειδή μορφή στη ρίζα της σπονδυλικής μας στήλης. Στην πραγματικότητα, όμως, η Kundalini δεν βρίσκεται στο φυσικό μας σώμα, αλλά συνδέεται με αυτό. Στο αρσενικό σώμα βρίσκεται στο περίνεο, μεταξύ των οργάνων του ουροποιητικού και του απεκκριτικού οργάνου. Στο γυναικείο σώμα η θέση του είναι στη ρίζα της μήτρας, στον τράχηλο. Αυτό το κέντρο (γυναικείο – ανδρικό) είναι γνωστό ως mooladhara chakra.
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η συσχέτιση της Kundalini στο φυσικό μας σώμα δεν είναι απτή, είναι απλώς μια προβολή σε αυτό. Για παράδειγμα, δεν μπορούμε να την αισθανθούμε βάζοντας τα δάχτυλά μας στα αντίστοιχα μέρη, ούτε μπορεί να φανεί μέσω ακτινογραφίας ούτε μέσω επέμβασης στο σώμα ούτε με οποιαδήποτε άλλη ιατρική προσέγγιση επειδή βρίσκεται στο λεπτοφυές μας σώμα, το οποίο μπορεί μόνο να βιωθεί (για να δείτε τα σώματα πατήστε εδώ: ta-5-energiaka-somata/ ). Οι συσχετισμοί έχουν σκοπό να βοηθήσουν το σύγχρονο μυαλό να κατανοήσει την έννοια της Kundalini και για να συμβεί αυτό χρειάζεται κάτι απτό, που είναι το φυσικό μας σώμα. Όπως όλοι γνωρίζουμε, το αντικείμενο της σύγχρονης ανατομικής επιστήμης είναι το φυσικό και όχι το λεπτό σώμα. Το λεπτό σώμα εξακολουθεί να είναι αμφιλεγόμενο θέμα στους περισσότερους από τους σύγχρονους τομείς της ιατρικής.
Αφύπνιση της Kundalini – κοιμώμενης ενέργειας
Για τους Yogi, η Kundalini αντιπροσωπεύει την υπέρτατη συνείδηση και είναι η υψηλότερη δυνατή εκδήλωση της ύλης σε αυτό το σώμα. Όταν η Kundalini – η κοιμώμενη ενέργεια ξυπνήσει, τότε αφυπνίζεται και η ανώτερη διάνοια του ατόμου. Λέγεται πως η αφύπνιση της Kundalini δημιουργεί ηλεκτρικούς παλμούς σε όλο το σώμα. Μαρτυρίες των Rishi περιγράφουν πως καθώς η Kundalini ανεβαίνει, περνά μέσα από κάθε ένα από τα τσάκρα που είναι αλληλένδετα με τις διαφορετικές σιωπηλές περιοχές του εγκεφάλου. Με το ξύπνημα της Kundalini υπάρχει μια «έκρηξη» στον εγκέφαλο καθώς οι περιοχές που κοιμούνται αρχίζουν να ανθίζουν σαν λουλούδια. Επομένως, η Kundalini μπορεί να εξισωθεί με την αφύπνιση των σιωπηλών περιοχών του εγκεφάλου. Οι άνθρωποι των οποίων έχει ξυπνήσει η Kundalini συνειδητά είναι σπουδαίοι ηγέτες, προφήτες, ταλαντούχοι μουσικοί, ζωγράφοι, άγιοι. Υπάρχει επίσης μία θεωρία ότι η σχιζοφρένεια –κάποιες φορές– μπορεί να συνδέεται με την ξαφνική αφύπνιση της Kundalini. Θεωρητικά, οι άνθρωποι των οποίων η Kundalini ξύπνησε ασυνείδητα, δεν ήξεραν πως να τη διαχειριστούν γι’ αυτό παραλογίστηκαν, χωρίς όμως αυτό να δικαιολογεί τις πράξεις τους.
Kundalini Yoga
Η Kundalini Yoga είναι ένα από τα πολλά είδη γιόγκα που έγινε δημοφιλές τον 20ο αιώνα, κυρίως από τον Yogi Bhajan. Όλες οι τεχνικές και ο στόχος της Kundalini Yoga στηρίζονται στον μεγαλύτερο βαθμό στην αφύπνιση της κοιμωμένης ενέργειας – Kundalini. Η πρακτική των κρίγια, οι διαλογισμοί, οι τεχνικές αναπνοών και τα κρατήματα (bandha) στην Kundalini Γιόγκα έχουν σχεδιαστεί για να προετοιμάσουν το σώμα, το νευρικό σύστημα και το μυαλό ώστε να χειριστούν την ενέργεια της ανόδου της Kundalini. Η πλειοψηφία των σωματικών στάσεων εστιάζεται στην ενεργοποίηση του ομφαλού, στη δραστηριότητα της σπονδυλικής στήλης και στην επιλεκτική πίεση των σημείων του σώματος και των μεσημβρινών. Όλες οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται βοηθούν στην ελεγχόμενη απελευθέρωση και στην κατεύθυνση της ροής της ενέργειας της Kundalini από τα κατώτερα κέντρα προς τα ανώτερα ενεργειακά κέντρα, όπου συμβαίνει η φώτιση – αυτοπραγμάτωση, που είναι και ο στόχος όλων των ειδών γιόγκα.
Hatha Yoga
Μέσω των διάφορων τεχνικών Χάθα γιόγκα (texnikes-tis-yoga-asanes/ & texnikes-tis-yoga-pranayama/ ) συν τω χρόνω το σώμα αποβάλλει τις τοξίνες και τα ενεργειακά μπλοκαρίσματα εξαφανίζονται. Όταν τα 3 βασικά ενεργειακά μας κανάλια (ida, pingala, shushumna) εξισορροπηθούν τότε η Kundalini θα ξυπνήσει, η ανοδική της πορεία θα ξεκινήσει και έτσι ο ασκούμενος θα προσεγγίσει τη φώτιση. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει πως σε κάθε μάθημα Χάθα γιόγκα θα πρέπει να επισημαίνεται το ξύπνημα της Kundalini, διότι αυτό είναι κάτι που –αν συμβεί– θα συμβεί αβίαστα, απαιτεί χρόνο και θέληση. Ακόμα και τότε όμως δεν είναι σίγουρο πως θα συμβεί.
